یعقوب فروتن با بیان اینکه مجمع عمومی سازمان ملل متحد حدود ۳۰ سال پیش یعنی در سال ۱۹۹۰ میلادی تصویب کرد که روز اول اوکتبر برابر با دهم مهرماه هر سال به عنوان روز جهانی سالمندان نام‌گذاری شود، اظهارکرد: قرار گرفتن این روز در تقویم جهانی به سبب آن بود تا از این طریق اهمیت پدیده سالخوردگی جمعیت و ضرورت ارج نهادن به جایگاه سالمندان در سرتاسر جهان نشان داده شود.
وی با اشاره به اینکه بررسی تاریخ تحولات جمعیت جهان نشان می‌دهد که سالخوردگی جمعیت یک پدیده جدید محسوب می شود، تصریح کرد: حتی تا حدود ۷۰ سال پیش یعنی در سال ۱۹۵۰ میلادی تنها ۵ درصد کل جمعیت جهان را سالخوردگان بالای ۶۵ ساله تشکیل می‌دادند.
دانشیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران افزود: درحالی که این میزان در حال حاضر تقریبا دو برابر شده است و پیش بینی‌های جمعیت شناسان سازمان ملل متحد نیز نشان می‌دهد که روند صعودی میزان سالخوردگی جمعیت جهان در سال‌های آینده تداوم خواهد یافت و به بیش از سه برابر یعنی ۱۶ درصد در سال ۲۰۵۰ میلادی خواهد رسید.
فروتن یادآور شد: اگرچه درحال حاضر میزان سالخوردگی جمعیت در کشورهای درحال توسعه جهان از جمله کشور ما چندان چشمگیر و برجسته نیست، اما در دهه‌های آینده بیشترین رشد سالخوردگی جمعیت جهان مربوط به سالخوردگان کشورهای درحال توسعه خواهد بود.
وی با استناد به داده‌های سازمان ملل متحد یادآورشد: در سال ۲۰۱۰ میلادی تنها ۵ درصد جمعیت کل ایران را سالخوردگان تشکیل می‌دادند و مطابق جدیدترین سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵ نیز از هر صدنفر جمعیت کل کشور ما تقریبا ۶ نفر آنها افراد بالای ۶۵ ساله هستند.
دانشیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران تصریح کرد: البته در سال‌های آینده، سالخوردگی جمعیت در کشور ما نیز مانند سایر کشورهای جهان به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
این جمعت شناس در ادامه به پیامدهای سالخوردگی جمعیت اشاره کرد و گفت: بالا رفتن سن مخصوصا در سنین سالمندی افراد سبب می‌شود تا رفته رفته توانائی‌های جسمانی و ذهنی آنان کاهش یابد.
فروتن خاطرنشان کرد:بخش دیگری از مشکلات و چالش‌های ناشی از سالخوردگی معطوف به کل جامعه و کشور است؛ مثلا، افزایش سالخوردگی سبب بالارفتن هزینه‌های عمومی جامعه برای مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی سالخوردگان و مقرری‌های بازنشستگی می‌شود و همچنین بازار کار و فعالیت اقتصادی کشور را با کاهش نیروی انسانی مواجه می‌سازد.
دانشیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران یادآورشد: با مدیریت علمی تخصصی و برنامه‌ریزی مناسب هم در سطح فرد و هم در سطح کل کشور می‌توان تا حدود زیادی بر چالش‌های گریزناپذیر ناشی از افزایش سن و سالمندی فائق آمد.
وی گفت: نباید از یاد ببریم که سالمندی می‌تواند به‌عنوان بخش مهمی از زندگی هر یک از ما انسان‌ها باشد و سالمندان نیز منبع سرشاری از دانش و تجربه هستند که برای جامعه نیز بسیار سودمند است.
فروتن با بیان اینکه دو موضوع اصلی یعنی “سالخوردگی” و “فرزندآوری” به‌طور کاملا تنگاتنگی به هم‌دیگر مرتبط هستند، اظهارکرد: در حال حاضر متوسط تعداد فرزند برای هر زن در کل جهان به حدود ۳ فرزند تقلیل یافت درحالی‌که این میزان در سال‌های قبل بیش از دو برابر بود، بنابراین کاهش فرزندآوری زمینه مناسبی را برای افزایش سالخوردگی جمعیت فراهم کرد.
وی افزود: دولت‌ها و حکومت‌ها با تامین نیازهای اساسی و حقوق انسانی سالمندان می‌توانند عملا زمینه‌های مطلوبی را در نگرش و گرایش جوانان نسبت به ازدواج و فرزندآوری فراهم کنند.
دانشیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران، با بیان اینکه برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در عرصه کلان دولت و حکومت، با اتخاذ و اجرای تصمیمات و برنامه‌های اصولی و علمی در سطح جامعه، تمهیدات لازم و زمینه‌های مساعد را فراهم آورند تا از این طریق هم عملا قدر و منزلت سالمندان پاس و ارج نهاده شود، گفت: از این طریق نسل جوانان ما نیز به سوی ازدواج و فرزندآوری اشتیاق و تمایل پیدا کنند.
فروتن با تاکید بر اهمیت توجه به ابعاد کیفی و سلامت جمعیت کشور، به واژه “جوانان سالخورده” اشاره و اظهار کرد: اگر جامعه دارای یک نسبت و تعداد بسیار زیاد جمعیت جوانان باشد اما نتواند زمینه‌ها و شرایط لازم را برای تامین نیازهای اساسی آنان در عرصه‌های گوناگون از جمله در زمینه فرصت‌های شغلی و کار به‌خوبی فراهم آورد، در آن‌صورت جامعه دارای خیل عظیم جوانانی است که احساس فرسودگی و افسردگی و پژمردگی می‌کنند که از آن تحت عنوان “جوانان سالخورده” نام می‌بریم.
دانشیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران تصریح کرد: در برخی کشورها مانند ژاپن که بالاترین میزان سالخوردگی در سطح جهان را دارد و حتی در برخی شهرهای آن مانند شهر اوکیناوای ژاپن نسبت قابل ملاحظه‌ای از جمعیت را صدساله‌ها تشکیل می‌دهند، کماکان از شرایط کیفی و سلامت مناسب برخوردارند.
وی افزود: از یاد نبریم که ژاپن نه تنها یکی از بزرگترین قدرت‌های اقتصادی جهان بلکه بزرگترین تولیدکننده روبات‌های هوشمند در جهان نیز است که درآمد فراوان برای اقتصاد کشور نیز به‌همراه می‌آورد. به‌عنوان مثال، روبات‌هایی به شکل حیوانات خانگی تولید می‌کنند که وقتی سالمندان آنها را لمس می‌کنند، فشار خون و ضربان قلب آنها را می‌گیرد و از طریق همین روبات‌های هوشمند می‌توانند از راه دور و به‌طور تصویری با فرزندان و نوه‌های خویش صحبت کنند.
فروتن ادامه داد: مثال دیگر، وضعیت کشور استرالیا است که میزان سالخوردگی جمعیت آن کشور بیشتر از دو برابر میزان آن در ایران است اما تمهیدات دولت در زمینه مشارکت داوطلبانه سالمندان استرالیایی در بازار کار هم سبب حضور فعال آنان در جامعه و پرهیز از انزوا و گوشه‌گیری می‌شود و هم سالیانه میلیاردها دلار برای اقتصاد کشور درآمد تولید می‌کنند.
وی تاکید کرد: تمامی این قبیل مثال‌ها بیانگر این واقعیت مهم است که وقتی کار در اختیار کاردان و متخصصان مربوطه باشد، درآن‌صورت می‌توان با برنامه‌ریزی‌های علمی و سیاست‌گذاری‌های منطقی حتی چالش‌های ناشی از سالخوردگی جمعیت را نیز به فرصت‌های ارزشمند و سودمند هم برای سالمندان و هم برای کل جامعه تبدیل کرد.
0 نظر