نذر برف چال؛ فرصتی برای حکومت مقتدرانه زنان

در این بخش درباره رسم برف چال و زن شاهی در مازندران صحبت نوشته ایم؛ سنتی که در واقع یکی از قدیمی ترین سنت های این مرز و بوم است که در ماه اردیبهشت در کنار رکناباد و گلگشت مصلی نیز برگزار می شود.

این منطقه سرسبز شمالی در استان مازندران قرار دارد و یکی از پر مسافرترین مناطق شمالی ایران به شمار می رود.

این آیین ریشه ای تاریخی و مذهبی در ایران دارد و پیشینه ی آن به دوره آل بویه در طبرستان باز می گردد.

در حال حاضر این آییین در در منطقه اسک وش شهرستان لاریجان برگزار می شود و مردم این منطقه بسیار به آن احترام می گذارند.

ساکنان این منطقه ی شمالی ایران از جمله اهالی روستای آب اسک، نیاک و … گرد هم می آیند و در روزی معین از فصل بهار، بقایای برف‏ های زمستانی را از کوهستان برداشته و در جایی مشخص در دامنه کوه دماوند انبار می کنند مراسم برف چال تعاون و همیاری روستاییان این منطقه را نشان می دهد و به کینه ها و کدورت هایی که بین خودشان است پایان می دهند. این مراسم موجب تامین آب مورد نیاز دامداری در تابستان می شود و از این رو به رونق دامداری در منطقه نیز کمک می کند.

مختصری از تاریخ مراسم برف چال در مازندران

اگر در مورد تاریخچه ی مراسم برف چال در مازندران بخواهیم صحبت کنیم اینطور بیان می شود تمامی اهالی این منطقه بپرسید نام سید ولی عارف و زاهدی که در قرن نهم هجری زندگی می کرده نیز بر سر زبان می آورند. اهالی این منطقه بر این باورند که این فرد از طریق نیاکان خود به امام حسن عسگری مرتبط است و پیشینه اعتقادی و پشتوانه مذهبی سنت برف چال به کرامات وی بازمی گردد. مردم منطقه روستای اسک در گذشته شغل اصلیشان دامداری بوده و به دنبال مکانی برای کندن گودال و ذخبر برف بودند تا مشکل نبود چشمه های آب را برای خودشان برطرف کنند.

با توجه به این که منطقه ی اسک کوهستانی است مردم آن برای کندن گودال با مشکل روبرو بودند تا این روزی فردی رهگذر از این منطقه رد می شود و مشکل را از آن ها می پرسد. وی با توجه به شناختی که از این منطقه داشته نیاز با نوک عصای خودش مکانی را نشان می دهد که آن جا را برای کندن گودال نیز انتخاب کنند. وی در ازای این کار هر ساله به هنگام ریختن برف در این گودال، با قربانی کردن گوسفند به شرکت گنندگان در مراسم غذا بدهید و اهالی روستای نیاک را به نان و پنیر و عسل به هنگام صبحانه مهمان کنید. از آن روز، مردم این اتفاق را به عنوان کرامت و معجزه‌ای از طرف رهگذر که سید حسن ولی نام داشته نیز می پذیرند.

نکته ای که در مورد این منطقه وجود دارد این است که مردم بسیار به این مراسم اعتقاد دارد و هر ساله نذرهای زیادی را در مراسم برف چال در مازندران انجام می دهند.

زن شاهی یا مادرشاهی در مازندران

یکی از مسائلی که در مورد مراسم برف چال در مازندران وجود دارد آن است که آن ها بر این باورند که حضور زنان در این مراسم سبب حرمت شکنی می شود و تا روز برف چال در سال آینده اتفاقات ناگواری گریبان زنان حاضر در این مراسم را خواهد گرفت از همین رو در این مراسم شما هیچ زنی شرکت نمی کنند! این موضوع احتمالا باعث می شود که در این لحظه احساسات ناخوشایندی به سمتتان آمده باشد اما باید بدانید که زنان این روستا در پس از عدم حضور دست روی دست نگذاشتند و تصمیم گرفتند که در آن ریاست روستا بدست بگیرند و اقتدار زنانه را در مقابل مردان روستا نشان دهند.