سرانجام اعتراف نکردن به نادانی از نظر قرآن کریم

وی در ادامه گفت: چطور جاهل مرکب است؟ چون اگر این روش ادامه پیدا کند، تصور می‌کند بسیاری از مسائلی که نسبت به آن جاهل است را می‌داند؛ یعنی مجهولات برایش عین معلومات می‌شود و فکر می‌کند آنها را می‌داند، چون عادت کرده است بگوید می‌دانم. بنابراین بر اساس آنچه توهم می‌کند می‌داند، عمل هم می‌کند؛ یعنی وقتی فکر می‌کند همه چیز را می‌داند، به همان پاسخ‌های نادرست خودش عمل می‌کند. خیلی از کسانی که اینطور هستند، بسیاری اعمال و حرکات را انجام می‌دهند و تصور می‌کنند کار خوب است، در حالی که این وضعیت جز ضلالت و گمراهی نیست. البته این امر منافات ندارد با اینکه شخص به برخی مسائل عالم باشد، اما در برخی مسائل جاهل است، ولی زورش می‌آید بگوید نمی‌دانم، لذا این برایش طبع ثانوی می‌شود.

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: قرآن کریم می‌فرماید: «الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا؛ [آنان] کسانى‏‌اند که کوشش‏ آنها در زندگى دنیا به هدر رفته و خود مى‌پندارند که کار خوب انجام مى‏‌دهند» (کهف/۱۰۴). چگونه می‌شود که شخص مصداق «وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا» می‌شود؟ عاملش چیست؟ چگونه انسان اینطور تغییر می‌کنند که فکر می‌کنند اعمالی که گمراهی است، کار خوب است؟ یک علت اصلی آن ریشه در همین کلام امیرالمومنین(ع) دارد که اینها در محاورات اینطور جواب دادند و کم‌کم بر اساس این اخلاق زشت، طوری شدند که بسیاری از نادانسته‌های خود را دانسته پنداشتند و بر اساس آن ترتیب اثر دادند.