وعده‌ها و تعجیل باغداران؛ چاشنی تلخ نوبرانه‌های مازندران

مازندران سالانه ۲.۵ میلوین تن انواع مرکبات تولید می کند و اگرچه هرساله مسوولان استانی و ملی متولی کشاورزی برای جلوگیریاز خسارات اقتصادی ناشی از افت قیمت محصولات باغی برنامه‌هایی چون خرید تضمینی مرکبات، ساماندهی بازار و توسعه صادرات را در پیش می گیرند، اما تجربه نشان داده که این وعده ها نیز به دلایلی از جمله تعجیل باغداران در فروش، نبود ظرفیت مناسب انبارداری محصول مرکبات در داخل استان به خصوص در حوزه صادراتی و حتی شرکت‌های مهم بین‌المللی موجب شده تا برنامه‌ریزی‌ها در این بخش از اهداف خود فاصله بگیرد.

براساس گزارش میدانی هم اکنون قیمت هر کیلوگرم نارنگی از گونه‌های موسوم به ژاپنی زودرس که یکی از ۱۰ گونه مختلف مرکبات در بازارهای خرده فروش استان است بین ۴۰ تا ۶۰ هزار ریال خرید و فروش می‌شود و قیمت عمده فروشی این محصولات نیز کمتر از ۵۰ تا ۶۰ درصد قیمت خرده فروشان است و با وجود گرانی نهاده‌های مورد نیاز از جمله سموم، جعبه، دستمزد کارگران، نرخ مرکبات نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر رضایت بخشی برای کشاورزان به دنبال نداشته است.

تنوع تولیدکنندگان

رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان مازندران کاهش قیمت مرکبات را ناشی از تنوع تولیدکنندگان و نامناسب بودن اکثر تولیدات مرکبات استانی برای صادرات بیان کرد و گفت: در حال حاضر در استان به دلیل شرایط خرده مالکی تنوع تولید کنندگان به میزان تولید محصولات باغی بالاست و این تنوع تولیدکنندگان رعایت مراحل قیمت گذاری را برای این محصول دشوار کرد.

امیر میران آملی افزود: اگرچه در سال‌های اخیر به خصوص در سال گذشته با تصمیم‌گیری به موقع کارگروه مرکبات در استان به ریاست استاندار مازندران ، قیمت‌ها نسبت به پیش‌بینی‌ها افزایش خوبی داشت، ولی ازدیاد تولیدکنندگان تا حد زیادی اجازه نداده تا این تصمیم‌گیری‌ها برای رشد قیمت به بار بنشیند.

وی تعجیل در فروش محصول مرکبات و راهی کردن یکباره محصول به بازار را یکی از عوامل کاهش قیمت محصولات باغی عنوان کرد و گفت: باید در حوزه مرکبات تشکل‌های باغداری و تعاونی‌ها را به گونه‌ای افزایش داد که از فروش خودسرانه در بازار جلوگیری شود و با این روند می‌‎توان امیدوار بود که محصولات تولیدی با قیمتی وارد بازار شود که برای باغدار و مصرف کننده صرفه اقتصادی داشته باشد.

نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران دلیل دیگر پایین بودن قیمت محصولات باغی مازندران را  در متناسب نبودن مرکبات برای صادرات دانست و گفت: اکثر مرکبات تولیدی استان از لحاظ وزنی و فسادپذیری قابلیت خوبی برای صادرات ندارند که تنها ۱۰ درصد از پیش‌بینی ۳۰ درصدی صادرات سالانه این محصولات را محقق می کند.

میران خواستار تجدید نظر و تحول در تولید مرکبات استان شد و افزود: نیاز داریم که با ساماندهی باغات به سمت تولیدات با مقاومت بالا و قابل صادرات حرکت کنیم که متاسفانه به دلیل تصمیم انفرادی باغداران تاکنون این برنامه قابلیت اجرایی به خود نگرفته است.

وی نبود شرکت حمل و نقل بین المللی ، انبار استاندارد نگهداری و ذخیره سازی مرکبات و تحریم را از دیگر مشکلات حوزه صادراتی بیان کرده که تاحدودی قیمت مرکبات را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

اعتماد از دست رفته

رییس اتحادیه باغداران مازندران با انتقاد بر پایین بودن قیمت مرکبات نسبت به سایر محصولات کشاورزی گفت: این مساله ناشی از برداشت زودهنگام ، رنگ آوری مصنوعی ( سبززدایی )، پایین بودن نقدینگی صادرکنندگان، کم تعداد بودن صادرکننده و غیر فعال بودن شرکت‌های بین المللی است.

محمدرضا شعبانی افزود: برداشت زودهنگام و سبززدایی از سوی برخی باغداران و دلالان به هوای سود بیشتر باعث شده تا کیفیت مرکبات مازندران نزد مشتریان کاهش یابد و مشتریان پر و پا قرصی برای خرید مرکبات این استان وجود نداشته باشد.

وی سنگینی نگاه منفی به کیفیت پایین مرکبات از سوی مصرف کنندگان را نتیجه تعجیل در ورود ای محصولات به بازار دانست و گفت: این مسئله حتی مصرف کنندگان و مشتریان خارجی مرکبات مازندران را نیز دلسرد می کند و بر صادرات ان تاثیر منفی می گذارد. 

رییس اتحادیه باغداران ادامه داد: این در حالیست که مرکبات جنوب به دلیل هماهنگی استانی که برای برخورد با ورود زودهنگام و سبززدایی محصول انجام دادند، این روزها در داخل و خارج کشور مشتریان زیادی دارد و قیمت محصولاتشان با وجود این که از کیفیت مرکبات مازندران پایین‌تر است، نرخ بالاتری و بعضا ۲ برابر نرخ مرکبات مازنی دارد.

شعبانی صادرات مرکبات مازندران را به دلیل تولید مازاد تقاضا ضرورری دانست و اظهار داشت: صادرات نه تنها باعث تعادل قیمت در بازار داخلی می شود ، بلکه کشاورز را در تداوم باغداری تشویق می کند.

وی عملکرد صادراتی مرکبات مازندران را ناموفق توصیف کرد و گفت: مرکبات مازندران در حوزه بازار خارجی به دلیل نبود سازماندهی مناسب ، تولیدات با کیفیت پایین صادر تا حدی بازار خود را از دست داده اند.

رییس اتحادیه باغداران مازندران گفت : اگرچه در سال های اخیر به خصوص سال ۹۸ با ورود مدیریت ارشد استان و تشکل‌های مرتبط صادراتی ، اندک توفیقی در حوزه صادراتی ایجاد شد، ولی باید برای تداوم این روند ضمن افزایش توان نقدینگی صادرکنندگان از محل تسهیلات بانکی ، نسبت به تقویت شرکتهای بینالمللی در استان نیز اقدام و در مقابل از فعالیت صادرکنندگان خرده پا و دوره ای که صرفا به دنبال منابع زودگذر هستند جلوگیری شود.

فریبکاری دلالان روی دیگر سکه برداشت زودهنگام مرکبات

مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی مازندران گفت: برداشت زودهنگام و ورود بیش از حد نارنگی هایی که هنوز به قند کافی نرسیده سبب شد تا بازار این محصول دچار رکود شود و بررسی ها نیز نشان می دهد که برخی از نارنگی های عرضه شده در بازار سبززدایی شده است و این امر سبب کاهش تقاضای واقعی می شود.

ابراهیم قربان‌نژاد افزود : نارنگی‌های زودرس سر باغ به مبلغ ۲هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار و ۷۰۰ تومان قیمت گزاری می شود که این قیمت با توجه به هزینه باغدار به صرفه نیست ، ولی از سوی دیگر همین نارنگی ها اکنون آماده فروش در میادین میوه و تره بار ساری با قیمت سه هزار تومان مشتری ندارد و این وضعیت از بی اعتمادی نسبت به مرکبات استان ناشی می شود که محصول فریبکاری دلالان و تن دادن باغداران به فریب آنها است.

وی گفت که باغداران در برداشت و عرضه محصول خود عجله نکنند و فریب دلالان را نخورند و تا زمانی که مرکبات به قند کافی نرسیده است از فروش محصولات باغ خودداری کنند زیرا فروش محصول کال نتیجه ای جز ایجاد رکود در بازار مرکبات استان و بی اعتمادی مصرف کنندگان نخواهد داشت.

این کارشناس کشاورزی مازندران افزود : در سال های اخیر به تولید و فروش به ویژه صادرات محصولات باغی مازندران توجه جدی شده است ،چراکه وجود ظرفیت ۱.۵ میلیون تنی سردخانه ها، سورتینگ و انبارهای فنی استان نیز نشانه توانایی استان در ذخیره سازی و نگهداری محصولات کشاورزی برای تنظیم بازار و قیمت محصولات است.

قربان‌نژاد خطاب به باغداران گفت: امسال استانداری مازندران به همراه دستگاه های متولی برنامه هایی را برای حفظ منافع تولیدکنندگان و کوتاه کردن دست دلالان طراحی کرده است که در صورت خویشتنداری باغداران و گرفتار نشدن در چرخه رقابت با وعده سود بیشتر، تا حدود زیادی رونق بازار مرکبات استان را در پی خواهد داشت.

باغداران عجله نکنند

استاندار مازندران نیز با تایید پایین بودن قیمت محصول مرکبات دلیل اصلی آن را ناشی از تعجیل در برداشت این محصول راهبردی از سوی باغداران دانست و تاکید کرد: کشاورزان برای دستیابی به حاصل دسترنج خود بهتر است صبور باشند.
احمد حسین زادگان گفت : عدم تعجیل در برداشت محصول مرکبات از سوی باغداران موجب می شود تا بازار به یکباره اشباع نشود و متناسب با نیاز این محصول وارد بازار شود که سود دو سویه را برای مصرف کنندگان و تولید کنندگان به دنبال داشته باشد.
وی اضافه کرد : علاوه بر آن در سال جاری طرح خرید تضمینی مرکبات برای ذخیره سازی در شب عید، استانداردسازی انبارها برای نگهداری محصولات باغی و عرضه متناسب با تقاضا در کنار هماهنگی برای ورود به بازارهای کشورهای همسایه در دستور کار قرار گرفت که می تواند رونق بازار مرکبات را حداقل بهتر از سال قبل ایجاد کند.

نماینده عالی دولت در مازندران تامین سرمایه در گردش واحدهای فرآوری مرکبات را دیگر راهکار برای خروج تولیدات مازاد مرکبات و تنظیم بازار اعلام کرد.

استان مازندران دارای ۱۶۰ هزار هکتار اراضی باغی است که ۱۱۰ هزار هکتار از این اراضی باغی را مرکبات تشکیل می دهد که سالانه حدود ۲.۵ تا ۲.۷ میلیون تن محصول از این باغات برداشت می شود.